Δημήτρης Λοττίδης
Το editorial του Δημήτρη Λοττίδη για το τεύχος Νοεμβρίου.
Αυτή τη συζήτηση προσπάθησα φέτος να την κάνω ουκ ολίγες φορές με παγγελματίες των μίντια και της διαφήμισης, αλλά όλες κατέληξαν σε αδιέξοδο, αντίδραση, ξεβόλεμα, άρνηση. Ήταν λες και είχα μπροστά μου τον ιδιοκτήτη της Νokia το 2000 και του έλεγα πως δεν θα υπάρχουν τα κινητά του το 2018. Κάποτε διάβασα ένα βιβλίο, που περιέγραφε τη μεγάλη αντίδραση που υπήρξε στις αρχές του προηγούμενου αιώνα από τους αμαξάδες, μετά τη μαζική παραγωγή του μοντέλου «T» από τον Ford, που σηματοδοτούσε την επανάσταση στις μετακινήσεις. Οι αμαξάδες δεν τα είχαν ούτε με τον Ford ούτε με το αυτοκίνητό του, αλλά με τους ασφάλτινους δρόμους που είχαν αρχίσει να στρώνονται στην Αμερική και δημιούργησαν πρόβλημα στα πόδια των αλόγων λόγω της σκληρής και ζεστής τους επιφάνειας. Θεωρούσαν, λοιπόν, πως οι άμαξές τους θα υπήρχαν για πάντα, αγνοώντας την πραγματικότητα της επανάστασης της τεχνολογίας εσωτερικής καύσης.
Έχω να δω κυπριακή τηλεόραση τουλάχιστον τρία χρόνια. Εξηγούμαι: αν παρακολουθήσω δέκα λεπτά ένα δελτίο σε περίοδο κρίσης (δεν είχαμε και λίγες), δεν θεωρώ πως είμαι τηλεθεατής. Έχει χρόνια, λοιπόν, να ταυτιστώ με προϊόν της κυπριακής τηλεόρασης και συνακόλουθα να είμαι τακτικός τηλεθεατής. Αυτό δεν είναι πράξη σνομπισμού, μάλιστα αρκετές φορές πίεσα τον εαυτό μου να ταυτιστώ, να παρακολουθήσω, να παρατηρήσω, αλλά δεν… Δεν μπορώ, βρε παιδί μου. Ίσως λόγω του ότι απουσιάζουν πλέον οι sitcoms με χιούμορ, όπως το «50-50», οι «Απαράδεκτοι», η «Πολυκατοικία», έστω οι «10 μικροί Μήτσοι». Πρέπει εδώ να ομολογήσω το αμάρτημά μου ότι ήμουν «φαν» του «Βουράτε Γειτόνοι», το οποίο πέρα των κραυγών, σατίριζε με χιούμορ τον μέσο Κύπριο. Τώρα όμως; Τα περισσότερα νέα παιδιά που παίζουν στις σειρές είναι γνωστοί και φίλοι, τους βλέπω αγχωμένους να τρέχουν από γύρισμα σε γύρισμα και συμπάσχω. Ωστόσο, δεν ταυτίζομαι. Μάλιστα, όταν το κανάλι TVONE ήταν διαθέσιμο προς παραχώρηση, πολλοί μας προέτρεψαν να ενδιαφερθούμε. Δεν το κάναμε όχι από έλλειψη φιλοδοξίας να γίνουμε καναλάρχες, αλλά από επιχειρηματικό ρεαλισμό που ξεκινά από την προσωπική μας ζωή. Δεν πιστεύουμε στο παρόν της κυπριακής τηλεόρασης, την ώρα που εμείς δεν την παρακολουθούμε. Όχι γιατί δεν κάνει καλά τη δουλειά της, αλλά γιατί υπάρχουν άλλοι που την κάνουν καλύτερα. Πολύ όμως καλύτερα. Η σύγκριση, λοιπόν, είναι σαρωτικά εναντίον της τηλεόρασης, όπως την ξέραμε. Δεν είναι τυχαίο που σε συνάντηση με τους επικεφαλής της NY Times στην Αθήνα, στις συζητήσεις για το μέλλον των μίντια, τους άκουσα να αναφέρονται οχτώ φορές στο brand που αλλάζει τα πάντα: το Netflix. Το Netflix, το Amazon Prime, το HBO και όλα αυτά τα ξενικά ονόματα -πλατφόρμες παραγωγής και διανομής της, κάτι σαν τηλεόραση λειτουργούν σαν το μοντέλο «T» του Henry Ford. Όταν ανέβεις και το οδηγήσεις, δεν υπάρχει περίπτωση να επιστρέψεις στην άμαξα. Και είναι απλά θέμα χρόνου πότε θα ανέβεις. Στην Apple πήρε πέντε χρόνια για να γίνει το iPhone η συσκευή που ενώνει τη φοιτήτρια, τον μάνατζερ και τη συνταξιούχα γιαγιά. Το Netflix έχει ήδη τρία χρόνια που άνοιξε το κυπριακό του κατάστημα. Μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο είναι λίγο passe το τι είπε η Αριστοτέλους για την Ευριπίδου, ή η νέα σειρά του αγαπημένου μου Τσιάκκα. Μπορούν, όμως, να γίνουν σχετικά και σύγχρονα όλα αυτά, όταν ο Γιώργος ανεβάσει τη νέα του σειρά στο Netflix δίπλα από τη S3 του «La Casa de Papel».
Εκεί θα δούμε αν στέκεται με ενδιαφέρον δίπλα στον Harvey του «Suits», τη Robin Wright του «House of Cards» και αν θα έχει ενδιαφέρον όσο το «Chef’s Table». Η τέχνη της τηλεόρασης έχει πάει πλέον σε τέτοιο ψηλό επίπεδο,είναι τόσο προσιτή για να την απολαύσεις (μία smart TV κοστίζει 500 ευρώ με 7.99 τον μήνα), που η υπεροχή της αισθητικής της διεθνούς παραγωγής κάνει την τοπική παραγωγή να φαίνεται ως Nokia 3310. Για τα επόμενα 20 χρόνια, βέβαια, θα υπάρχουν πάντα κάποιοι που θα τη χρησιμοποιούν στην παλιά της μορφή, ωστόσο, αυτό δεν θα έχει καμία κοινωνική επιρροή. Υπάρχουν δε κάποια σημεία καμπής που δεν διδάσκονται στα πανεπιστήμια, αλλά καταγράφονται από την ελεύθερη αγορά: όταν η εβδομηντάχρονη θεία μου ξοδεύει μία ώρα την ημέρα στο Facebook, η νονά μου στην ίδια ηλικία δεν βγαίνει από το Pinterest και ο Αβέρωφ κάνει debate με τον Άντρο για την ιδεολογική κατεύθυνση της χώρας στο Twitter, κάτι έχει ήδη αλλάξει. Μία πρόσφατη έρευνα μεγάλης τράπεζας στην Κύπρο κατέγραψε πως το 30% των millennials που ζουν μόνοι στη Λευκωσία, δεν έχουν καν συσκευή τηλεόρασης στο σπίτι τους! «Και καλά, προς τα πού βλέπει το καθιστικό;» είπε κάποιος στο άκουσμα του στατιστικού. «Στο μπαλκόνι» απάντησε ο νεαρός παραδίπλα. Αυτό που έχει αλλάξει, επίσης, το Netflix είναι το πως αγοράζουμε περιεχόμενο από το ίντερνετ. Κάτι που μέχρι πριν από λίγα χρόνια θεωρούσαμε αδιανόητο (την αγορά ενημέρωσης και ψυχαγωγίας), πλέον είναι δεδομένο, απέχει όσο ένα κλικ και κοστίζει όσο ένας καφές.
Μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο τα μαζεύουμε σιγά σιγά κι εμείς. Εμείς, που βάλαμε πρώτοι τις Κύπριες σε εξώφυλλα μηνιαίων περιοδικών: Χριστιάνα Αριστοτέλους, Κωνσταντίνα Ευριπίδου, Ραμόνα Φίλιπ, Χριστίνα Παυλίδου και τόσες άλλες. Κάποιες προχώρησαν στη ζωή τους με τη δημοσιότητα και το στάτους που δίνει ένα εξώφυλλο περιοδικού, όπως το must, κάποιες λιγότερο. Σε όλες, όμως, μετά το must, κτυπούσε ξαφνικά και επίμονα το κινητό τους για εξώφυλλο σε περιοδικά που προηγουμένως τις αγνοούσαν. Τα μαζεύουμε και μπαίνουμε πιο βαθιά, σε εξώφυλλα που κάνουν την καρδιά των millennials να κτυπά, σε πρότυπα που είναι της εποχής που μόλις ξεκινά.
Το παιχνίδι άλλαξε, ή μάλλον αλλάζει και επειδή δεν υπάρχουν πλέον σταρ με προσωπικότητα στην Ελλάδα. Η βαθιά και παρατεταμένη κρίση δημιούργησε πρόσωπα αναλώσιμα σε χρόνο dt, ενώ έσπρωξε τις σταρ να γίνουν πλασιέ των σουπερμάρκετ, καταστρέφοντας τον μύθο τους. Δεν θα σταματήσουμε ποτέ να βάζουμε Κύπριες στο εξώφυλλό μας, όμως δεν θα βάζουμε πλέον αυτές που μας προκαλούν βαρεμάρα, επειδή «πρέπει». Έτσι κι αλλιώς, φέτος τα κακά κορίτσια έχουν το ενδιαφέρον.
Δημήτρης Λοττίδης
demetris@sppmedia.com
Twitter: @dlottides
